۱٫ نا فرمانی مدنی و نپرداختن بل برق، همانطوری که در نوشته مفصل از داود ناجی با ارایه شواهد آمده است، تا حالا سخت تاثیر گزار بوده است.

۲٫ نا فرمانی مدنی کار سختی است. حتا سخت تر از برگزاری یک تظاهرات. نا فرمانی مدنی نیاز به کار زیاد در قسمت فرهنگ سازی و اطلاع رسانی و کسب اعتماد مردم به این عمل دارد. نا فرمانی مدنی نیاز به صبر و حوصله و گذشت زمان دارد. کاری نیست که در طی یک هفته و یک ماه انجام داده شود. برای رسیدن به هدف نهایی نیاز به تمرین مقدماتی هم داریم. به این معنا که عملا به مردم نشان داده شود اگر بل های برق و مالیات شان را پرداخت نکنند، چه اثراتی بالای دولت خواهد داشت و عواقب آن برای مردم چیست. مردم باید عملا شاهد باشند، که قطع کردن کامل برق از طرف دولت امکان ندارد، و فشاری را که نا فرمانی مدنی به دولت تحمیل می کند را نیز مدتی نظاره کنند.

۳٫ عدالتخواهی در شرایط فعلی افغانستان کار سختی است. کاری نیست که با نوشتن چند پست فیسبوکی و روزنامه ای و حتا با تظاهرات میلیونی و دادن شهید انجام شود. اگر انجام شدنی بود، یقینا جنبش روشنایی به خواسته اش که تطبیق ماسترپلان و عبور لین برق ۵۰۰ کیلوولت از مسیر بامیان بود، تا حالا رسیده بود. به خاطر همین سختی ها است که خیلی ها در مسیر راه از ادامه کار خسته شدند و رها کردند و حتا بعضا از کارشان اظهار ندامت و پشیمانی کردند و حتا در مقابل عدالتخواهی تلاش کردند. به خاطر همین سختی است که کسانی که هشتاد درصد رای مردم مناطق مرکزی را به دست آورده بود و بر همان اساس شریک قدرت در دولت وحدت ملی شده بود، نیز در مقابل خواسته مردم قرار گرفته است. در صورتی که مردم انتظار داشتند که در مقابل این همه رای از خواسته مردم حمایت می کردند.

۴٫ ولی تصور این که برای تامین عدالت در افغانستان راه کوتاه، آسان و میانبر وجود دارد، نیز اشتباه است. بلکه باید آماده باشیم که کارهای سخت و راه های دشوار عدالت خواهی را با صبر و بردباری پشت سر بگذرانیم تا منزلگاه مقصود برسیم. به همین خاطر است که راهی انتخاب کنیم که به نظر سخت و حتا غیر ممکن می رسد. راهی انتخاب کنیم که به ظاهر پیش پا افتاده است و اکثر آن را نادیده میگیرند. چون اولا راه آسان وجود ندارد و در مرحله دوم رسیدن به پیروزی از راه سخت نیز یک پیروزی بی بازگشت است. یعنی وقتی نا فرمانی مدنی به پیروزی رسید، پیروزی اش نهایی است و با هیچ روشی قابل برگشت به نقطه آغاز نیست. به همین خاطر است که آماده باشیم که این خاک نافرمانی مدنی را به هنر تلاش و کوشش و صبر و بردباری تبدیل به کیمیا کنیم.

هر نفر یک رسانه شویم